DOETINCHEM – De zon schijnt, vogels fluiten en in de verte hoor je een snelweg. Alleen een briefje op de deur van de kapel verraadt wat er momenteel gaande is in de wereld, ziet schrijver Jonah Falke.
In verband met het coronavirus raden de monniken van de Sint Willibrordsabdij in Doetinchem het bijwonen van de vieringen in de abdijkerk af. De kerk blijft als normaal open voor mensen die komen bidden.
Glimlachend opent monnik Thomas Quartier de krakende kloosterdeur. ,,Ik ben een beetje verkouden. Maar dat zijn wij hier al een half jaar.’’ Kerken en kloosters zijn tochtige plekken. ,,Een tijdje terug was ik in Rome’,’ zegt hij. ,,Maar ik zit al twee weken binnen hoor, dus geen zorgen.’’ Quartier is een opgewekte praatgrage professor, die doceert aan de universiteiten van Nijmegen, Leuven en Rome. Daarnaast is hij een hartstochtelijke Bob Dylan-fan en niet iemand die aan zieltjes winnen doet.
Veranderingen klein
,,Voor monniken zijn de veranderingen misschien wel het kleinst nu’’, zegt hij. ,,We worden nu nog een beetje meer klooster dan we toch al zijn. Isolatie is nooit makkelijk. Maar als je de zinvolheid ervan probeert te ontdekken, kan het bevrijdend zijn. Er ontstaat meer tijd voor rust en bezinning. Als je het druk hebt dan verlang je naar een lege agenda, en andersom.’’
Op de vraag hoe je die leegte met betekenis kan voorzien: ,,Het idee dat je als samenleving met oncontroleerbaarheid geconfronteerd wordt, dat is iets om bij stil te staan. Het overgeven aan onvolmaaktheid, dat probeer ik in spirituele zin te duiden. Dat er in het diepste onrecht het verlangen naar ultieme bevrijding ontstaat, dat is menselijk en ik noem dat God. Ik weet dat jij God minder leuk vindt, maar ik blijf het roepen’’, zegt hij lachend en zo laconiek alsof hij zegt: ‘Jij houdt niet zo van kerriesaus.’
Controle uit handen geven
Die onvoorspelbaarheid zal bij de een harder aankomen dan bij de ander. In de kloosterregel staat: memento mori; de onvoorspelbare dood iedere dag voor ogen houden. Broeder Thomas zegt: ‘Velen hebben dat besef erg verdrongen. In zekere zin zijn we allemaal controlefreaks, willen we ook nu alles zo normaal mogelijk door laten gaan. Maar dat is wat het klooster je leert, dat je de controle uit handen geeft. Je probeert een kader te scheppen waarin je je kan laten vallen. Dat is moeilijk, maar het went. Dat gun ik iedereen die thuis zit.’’
Horrorverhalen
Hoewel hij als monnik afgesloten leeft zegt hij toch: ,,Alles ligt nu erg onder een loep, waardoor het lastig is te zien wat verstandig is. Ik ben benieuwd naar wat de medici hierover later gaan zeggen, maar de sociaal-psychologische analyse vind ik nog veel interessanter. Ik denk dat horrorverhalen en lock-downs nooit goed zijn om mensen bewust te maken. Dat zaait angst of mensen gaan het ridiculiseren.’’
Tot slot vraag ik of Quartier denkt dat na ‘deze eindtijd’ de Messias, de verlosser, zal terugkeren op aarde, zoals dat in het Nieuwe Testament staat beschreven. Hij zegt: ,,Voor mij zijn dat symbolische beelden over ieders vergankelijkheid en de eeuwigheid waarin ik wel vast geloof.’’ En dan lachend: ,,Ik denk niet dat er een trompet zal klinken die letterlijk het einde van de wereld afkondigt en de Messias introduceert.’’
Bovenstaand artikel is op 24 maart 2020 verschenen in De Stentor.